System Biblioteczny 
Wacław Skarbimir Laskowski - patron MGBP w Grójcu
- Szczegóły
- Kategoria: Aktualności
- Opublikowano: środa, 26, maj 2021 06:31
- Odsłony: 452
Wacław Skarbimir Laskowski - patron MGBP w Grójcu
Był postacią niezwykle zasłużoną i wyjątkową. Nie tylko dla naszego miasta, ale wielu innych regionów odbudowywanej po okresie zaborów Polski. Tworzył szkoły, programy nauczania, walczył z analfabetyzmem. Był wybitnym nauczycielem i pedagogiem, który kształcił kadry oświatowe II Rzeczypospolitej. Nie dane jednak było mu cieszyć się ciężko zapracowanym odpoczynkiem. Jak wielu innych przepadł w mrocznej grozie nieludzkiej ziemi, gdzieś na wschodzie. Przez ponad 50 lat nie wiadomo było, jaki los go spotkał. W 2009 roku Wacław Skarbimir Laskowski został uchwałą Rady Miejskiej w Grójcu ustanowiony patronem instytucji, która na takiego opiekuna zasługiwała jak najbardziej – Miejsko – Gminnej Biblioteki w Grójcu.
Ilekroć zmierzam do naszej biblioteki, lub choćby przemieszczam się obok, nie potrafię powstrzymać szelmowskiego uśmiechu do skojarzenia, które momentalnie pojawia się w mojej głowie na zaobserwowany widok. Nasze babcie i mamy doskonale pamiętają poprzednią epokę, która ogrom czasu zabrała im na stanie w kolejkach i walce o zapewnienie codziennego bytu rodzinom. Statystyczny Polak spędzał w kolejce ok. półtorej godziny dziennie (to średnia). A stało się, bo tak trzeba było. Choć być może moje skojarzenie do najszczęśliwszych nie należy, Biblioteka w Grójcu jest pod tym względem również miejscem wyjątkowym. Przed nią (covid, nie – covid) również tworzą się kolejki ludzi z wieloma książkami do oddania i innymi do odebrania. Tam nawet najbardziej wybredny klient znajdzie coś dla siebie. Jestem przekonany, że Pan Wacław patrzący na to z góry, również szeroko się uśmiecha.
Urodził się 22 lutego 1892 roku w Warszawie w rodzinie kupieckiej. Ojciec Wacława stracił majątek ziemski w ramach represji po upadku powstania styczniowego, w którym czynnie uczestniczył, co zmusiło go do poszukiwania nowego źródła utrzymania rodziny. Wacław skłaniał się od najmłodszych lat w swoich zainteresowaniach ku naukom przyrodniczym i geografii. Jak wspomina jego wnuczka, kiedy był już dojrzałym mężczyzną i ojcem rodziny z ogromną pasją organizował w każdej wolnej chwili dla siebie i sześciorga posiadanych dzieci wycieczki krajoznawcze. To właśnie ta wędrownicza pasja pomogła mu poznać przyszłą małżonkę, z która poznał się w czasie prac dla Polskiego Towarzystwa Turystycznego. Nowe wyzwanie ujawniło kolejne cechy charakteru, które niezbędne są w pracy pedagogicznej – Laskowski był fantastycznym organizatorem.
W roku 1912 ukończył Warszawskie Kursy Pedagogiczne i rozpoczął pracę nauczyciela. Na początku I wojny światowej wyjechał z Warszawy do Wołkowyska, gdzie uczył w żeńskim gimnazjum literatury polskiej i biologii w języku polskim. Do Warszawy trafił ponownie w 1917 roku. Jednocześnie studiując w Wolnej Wszechnicy Polskiej pracował w Seminarium Nauczycielskim i prowadził kursy metodyczne dla nauczycieli. Na początku roku 1918przeniósł się do Grójca.
W powiatowej czteroklasowej szkole męskiej wykładał geografię, przyrodę i fizykę. Ściśle współpracował z Tadeuszem Olszewskim i Ludwikiem Michalskim – członkami konspiracyjnej Polskiej Organizacji Wojskowej założonej przez Józefa Piłsudskiego. Wacław Skarbimir zasłynął nie tylko z fantastycznie prowadzonych zajęć, które cieszyły się ogromnym powodzeniem wśród szkolnej młodzieży, ale także z panujących na niej żelaznej dyscypliny. Absencje na lekcjach były rzeczą absolutnie sporadyczną. Jeszcze przed zakończeniem wojny Laskowski poprowadził komplety gimnazjalne dla dziewcząt, co przyczyniło się do powstania w naszym mieście tym razem żeńskiej, czteroklasowej szkoły powiatowej. Pozwoliło to na zdecydowane podniesie jakości i poziomu grójeckiej oświaty.
Kiedy w listopadzie 1918 roku ruszyła gigantyczna lawina wydarzeń politycznych, a Niepodległa Polska stała się faktem, nie Mogło zabraknąć Wacława Skarbimira Laskowskiego. Czynnie wraz z m.in. Tadeuszem Olszewskim uczestniczył w rozbrajaniu Niemców i odesłaniu niemieckiego garnizony Grójca do Warszawy. Współtworzył lokalną administrację i był świadkiem wywieszenia biało – czerwonych flag w naszym mieście.
W roku 1920 na krótko rozpoczął kierowanie grójeckim Kołem Polskiej Macierzy Szkolnej odpowiedzialnej za działalność oświatową, czytelnictwo (biblioteka) i zwłaszcza walkę z analfabetyzmem.
To był ostatni epizod Laskowskiego na ziemi grójeckiej. W następnych latach z jego ogromnej pasji, talentów i zaangażowania korzystały Siennica koło Mińska Mazowieckiego, został inspektorem szkolnym w Ostrowi Mazowieckiej i Wysokiem Mazowieckiem oraz Sandomierzu, gdzie został delegowany osobiście przez Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Odbył służbową podróż do Florencji na Wystawę Pomocy Naukowych, z której powrócił z reprodukcją obrazu „Madonna” Rafaela. Z jego inicjatywy powstało przy ZNP w roku 1926 Muzeum Podręczników Szkolnych.
Kiedy po roku 1934 trafił na Kresy (Wileńszczyzna) ściśle współpracował z Korpusem Ochrony Pogranicza, Związkiem Strzeleckim „Strzelec” i jednostkami Wojska Polskiego. Nad tym, co było jego powołaniem. Edukował, uczył czytać i pisać szeregowych zołnierzy, niósł jak zawsze kaganek oświaty. Jego pracę dostrzegano i doceniano.
W 1936 r. został mianowany zastępcą prezesa Państwowej Komisji Egzaminacyjnej dla Nauczycieli Szkół Powszechnych Obwodu Wileńskiego i Mołodeckiego.
Niespełna miesiąc po sowieckiej inwazji 17 września 1939 roku Wacław Skarbimir Laskowski został aresztowany przez NKWD. Jego zasługi, praca, cechy charakteru nie mogły zostać niedostrzeżone. Stanowił zagrożenie dla sowietów samym swoim istnieniem. Aresztowany i osadzony w więzieniu w Wilejce był brutalnie torturowany i katowany. W maju 1940 roku przeniesiono go do Mińska i tam na kolejnych 50 lat ślad się urwał. Dopiero upublicznienie za sprawą Prezydenta Federacji Rosyjskiej Borysa Jelcyna tajnych archiwów radzieckich w 1992 roku wyjaśniło okoliczności jego śmierci. Patron grójeckiej biblioteki został bydlęcym wagonem wywieziony do łagru Mariańskiego koło Nowosybirska, gdzie zmarł z wycieńczenia.
Oprócz działalności oświatowej i patriotycznej na rzecz społeczności Grójca za największą zasługę Wacława Skarbimira Laskowskiego uznać należy opracowanie i wydanie pierwszego w dziejach naszego miasta broszury historycznej: „Grójec. W 500 – letnią rocznicę wyniesienia do godności miasta”. To on był absolutnym pionierem poszukiwań historii związanych z ziemią grójecką.
Był postacią niezwykle zasłużoną i wyjątkową. Nie tylko dla naszego miasta, ale wielu innych regionów odbudowywanej po okresie zaborów Polski. Tworzył szkoły, programy nauczania, walczył z analfabetyzmem. Był wybitnym nauczycielem i pedagogiem, który kształcił kadry oświatowe II Rzeczypospolitej. Nie dane jednak było mu cieszyć się ciężko zapracowanym odpoczynkiem. Jak wielu innych przepadł w mrocznej grozie nieludzkiej ziemi, gdzieś na wschodzie. Przez ponad 50 lat nie wiadomo było, jaki los go spotkał. W 2009 roku Wacław Skarbimir Laskowski został uchwałą Rady Miejskiej w Grójcu ustanowiony patronem instytucji, która na takiego opiekuna zasługiwała jak najbardziej – Miejsko – Gminnej Biblioteki w Grójcu.
Ilekroć zmierzam do naszej biblioteki, lub choćby przemieszczam się obok, nie potrafię powstrzymać szelmowskiego uśmiechu do skojarzenia, które momentalnie pojawia się w mojej głowie na zaobserwowany widok. Nasze babcie i mamy doskonale pamiętają poprzednią epokę, która ogrom czasu zabrała im na stanie w kolejkach i walce o zapewnienie codziennego bytu rodzinom. Statystyczny Polak spędzał w kolejce ok. półtorej godziny dziennie (to średnia). A stało się, bo tak trzeba było. Choć być może moje skojarzenie do najszczęśliwszych nie należy, Biblioteka w Grójcu jest pod tym względem również miejscem wyjątkowym. Przed nią (covid, nie – covid) również tworzą się kolejki ludzi z wieloma książkami do oddania i innymi do odebrania. Tam nawet najbardziej wybredny klient znajdzie coś dla siebie. Jestem przekonany, że Pan Wacław patrzący na to z góry, również szeroko się uśmiecha.
Urodził się 22 lutego 1892 roku w Warszawie w rodzinie kupieckiej. Ojciec Wacława stracił majątek ziemski w ramach represji po upadku powstania styczniowego, w którym czynnie uczestniczył, co zmusiło go do poszukiwania nowego źródła utrzymania rodziny. Wacław skłaniał się od najmłodszych lat w swoich zainteresowaniach ku naukom przyrodniczym i geografii. Jak wspomina jego wnuczka, kiedy był już dojrzałym mężczyzną i ojcem rodziny z ogromną pasją organizował w każdej wolnej chwili dla siebie i sześciorga posiadanych dzieci wycieczki krajoznawcze. To właśnie ta wędrownicza pasja pomogła mu poznać przyszłą małżonkę, z która poznał się w czasie prac dla Polskiego Towarzystwa Turystycznego. Nowe wyzwanie ujawniło kolejne cechy charakteru, które niezbędne są w pracy pedagogicznej – Laskowski był fantastycznym organizatorem.
W roku 1912 ukończył Warszawskie Kursy Pedagogiczne i rozpoczął pracę nauczyciela. Na początku I wojny światowej wyjechał z Warszawy do Wołkowyska, gdzie uczył w żeńskim gimnazjum literatury polskiej i biologii w języku polskim. Do Warszawy trafił ponownie w 1917 roku. Jednocześnie studiując w Wolnej Wszechnicy Polskiej pracował w Seminarium Nauczycielskim i prowadził kursy metodyczne dla nauczycieli. Na początku roku 1918przeniósł się do Grójca.
W powiatowej czteroklasowej szkole męskiej wykładał geografię, przyrodę i fizykę. Ściśle współpracował z Tadeuszem Olszewskim i Ludwikiem Michalskim – członkami konspiracyjnej Polskiej Organizacji Wojskowej założonej przez Józefa Piłsudskiego. Wacław Skarbimir zasłynął nie tylko z fantastycznie prowadzonych zajęć, które cieszyły się ogromnym powodzeniem wśród szkolnej młodzieży, ale także z panujących na niej żelaznej dyscypliny. Absencje na lekcjach były rzeczą absolutnie sporadyczną. Jeszcze przed zakończeniem wojny Laskowski poprowadził komplety gimnazjalne dla dziewcząt, co przyczyniło się do powstania w naszym mieście tym razem żeńskiej, czteroklasowej szkoły powiatowej. Pozwoliło to na zdecydowane podniesie jakości i poziomu grójeckiej oświaty.
Kiedy w listopadzie 1918 roku ruszyła gigantyczna lawina wydarzeń politycznych, a Niepodległa Polska stała się faktem, nie Mogło zabraknąć Wacława Skarbimira Laskowskiego. Czynnie wraz z m.in. Tadeuszem Olszewskim uczestniczył w rozbrajaniu Niemców i odesłaniu niemieckiego garnizony Grójca do Warszawy. Współtworzył lokalną administrację i był świadkiem wywieszenia biało – czerwonych flag w naszym mieście.
W roku 1920 na krótko rozpoczął kierowanie grójeckim Kołem Polskiej Macierzy Szkolnej odpowiedzialnej za działalność oświatową, czytelnictwo (biblioteka) i zwłaszcza walkę z analfabetyzmem.
To był ostatni epizod Laskowskiego na ziemi grójeckiej. W następnych latach z jego ogromnej pasji, talentów i zaangażowania korzystały Siennica koło Mińska Mazowieckiego, został inspektorem szkolnym w Ostrowi Mazowieckiej i Wysokiem Mazowieckiem oraz Sandomierzu, gdzie został delegowany osobiście przez Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Odbył służbową podróż do Florencji na Wystawę Pomocy Naukowych, z której powrócił z reprodukcją obrazu „Madonna” Rafaela. Z jego inicjatywy powstało przy ZNP w roku 1926 Muzeum Podręczników Szkolnych.
Kiedy po roku 1934 trafił na Kresy (Wileńszczyzna) ściśle współpracował z Korpusem Ochrony Pogranicza, Związkiem Strzeleckim „Strzelec” i jednostkami Wojska Polskiego. Nad tym, co było jego powołaniem. Edukował, uczył czytać i pisać szeregowych zołnierzy, niósł jak zawsze kaganek oświaty. Jego pracę dostrzegano i doceniano.
W 1936 r. został mianowany zastępcą prezesa Państwowej Komisji Egzaminacyjnej dla Nauczycieli Szkół Powszechnych Obwodu Wileńskiego i Mołodeckiego.
Niespełna miesiąc po sowieckiej inwazji 17 września 1939 roku Wacław Skarbimir Laskowski został aresztowany przez NKWD. Jego zasługi, praca, cechy charakteru nie mogły zostać niedostrzeżone. Stanowił zagrożenie dla sowietów samym swoim istnieniem. Aresztowany i osadzony w więzieniu w Wilejce był brutalnie torturowany i katowany. W maju 1940 roku przeniesiono go do Mińska i tam na kolejnych 50 lat ślad się urwał. Dopiero upublicznienie za sprawą Prezydenta Federacji Rosyjskiej Borysa Jelcyna tajnych archiwów radzieckich w 1992 roku wyjaśniło okoliczności jego śmierci. Patron grójeckiej biblioteki został bydlęcym wagonem wywieziony do łagru Mariańskiego koło Nowosybirska, gdzie zmarł z wycieńczenia.
Oprócz działalności oświatowej i patriotycznej na rzecz społeczności Grójca za największą zasługę Wacława Skarbimira Laskowskiego uznać należy opracowanie i wydanie pierwszego w dziejach naszego miasta broszury historycznej: „Grójec. W 500 – letnią rocznicę wyniesienia do godności miasta”. To on był absolutnym pionierem poszukiwań historii związanych z ziemią grójecką.
A. Szlis, Wacław Skarbimir Laskowski - patron MGBP w Grójcu, "Życie Grójca" ROK XIII Nr 4 (137) 29 kwietnia 2021, s. 11.
